Tribunaal verslagen uit het Zutphens dagblad

In het Zutphens Dagblad verschenen vlak na de oorlog de verslagen van de Tribunalen over de Hengelose NSB-ers.

Dit verhaal is reeds eerder verschenen op de website:www.oldhengel.nl

Inleiding
De verslagen stonden onder het Plaatselijk Nieuws tussen bv. de voetbaluitslagen en de uitvoeringen van de muziekvereniging. Ze waren een paar maal per week onder grote publieke belangsteling. De rapporten van de POD werden gebruikt als aanklacht.

De beklaagden wrongen zich in alle bochten om onder straf uit te komen. Ze hadden het niet geweten, later waren ze bijgedraaid, ze hadden niets gedaan etc.

Bewijsvoering was moeilijk. Alleen degenen die echt misdaden hadden begaan, konden worden bestraft. Maar omdat ze zo gehaat waren, waren er veel oneigenlijke aanklachten ingediend. Veel van de NSB-ers of sympathisanten hadden wel meegedaan bij vergaderingen, demonstraties en brachten de Hitlergroet, maar dat werd nauwelijks bestraft.

Vooral lichtere gevallen en collaboratiegevallen kwamen voor het Tribunaal. Het Tribunaal vroeg dossiers van POD op en stelde zelf de beschuldiging samen.

Veel NSB’ers waren direct na de bevrijding opgepakt en hadden er inmiddels bij het verschijnen voor het Tribunaal al een jaar internering er op zitten. De president vond dat in veel gevallen voldoende. Verder was de gebruikelijke straf: ontzetting uit de kiesrechten, niet echt iets om van wakker te liggen. Sommigen kregen er verbeurdverklaring van een deel van het vermogen erbij.

Verder waren er ook zittingen van Bijzonder Gerechtshof en Bijzondere Raad van Cassatie, ook o.a. in Zutphen, een soort hoger beroep en voor de zwaardere gevallen. Hieronder weinig gevallen uit Hengelo.

Een opmerking tussendoor in de krant:
"Tijdens rechtszittingen van het Bijzonder Gerechtshof blijken proces-verbalen kort na de bevrijding opgemaakt door POD-rechercheurs in mindere of meerdere mate af te wijken van de door verdachten afgelegde verklaringen. Dit kwam de betrouwbaarheid niet ten goede, en belemmerde een vlotte, bevredigende en rechtsgeldige rechtspraak."
De kranten van die dagen stonden ook vol van de processen in Neurenberg, spraakmakende Tribunalen/processen in het land, zoals Mussert, Arnold Meyer, ontdekkingen uit de oorlog en terugblikken erop.

1946 De Tribunalen waarin gevallen uit Hengelo behandeld werden

Tot 5-3-46 Parool; vanaf 5-3-46 Zutphens Dagblad
Parool 19/1/46: Tribunaal te Zutphen start op 1 februari met o.a. als lid: M.A. Buket (bekend in Hengelo)
“Tribunaal straft niet, maar corrigeert," aldus de president van het Tribunaal.
Het Tribunaal vroeg dossiers van POD op en stelde zelf beschuldiging samen. Geen getuigen, soms werden er getuigenverklaringen voorgelezen.
De zittingen handelden niet over overtredingen of misdrijven, maar "gedragingen" tijdens bezetting, bv. lid NSB, steun aan vijand.”

22/2
Voor politierechter: J. Trenning, landarbeider uit Hengelo G., gedetineerd in interneeringskamp Wezep, stond terecht wegens diefstal van een kip in dat kamp.
Dit zou hij gedaan hebben op aandringen van bewaker J.V., die de kip meegenomen had. Hij durfde niet te weigeren uit angst voor represailles. Officier van justitie wilde 6 maanden gevangenisstraf! Politierechter maakte er 3 maanden van.
Bewaker J.V. uit Zutphen bekende en werd tot 3 maanden met aftrek van preventieve hechtenis veroordeeld.

20/3
- De huisschilder Gerrit L. uit Hengelo G., was via zijn sympathiserend lidmaatschap tenslotte bij de WA beland, maar in 1943 had hij de "rommel" verlaten. Interneering voor de tijd van de voor-interneering en ontzetting uit beide kiesrechten was de uitspraak.
- Een "slappeling" noemde de aanklager de Hengelosche kruidenier Gerrit Jan ten Arve, die van 1933 tot 1944 (tegen het einde was hij eruit gestapt) lid van de NSB is geweest, doch er sinds 1938 "niet veel meer aan had gedaan". Wel had hij moeite gedaan om zijn radio te behouden (daarvoor was het lidmaatschap toch weer makkelijk).
De radio werd verbeurd verklaard en tevens werden verdachte beide kiesrechten ontzegd.

zat 6/4
Tribunaal voorgezeten door heeren Mr Achterbergh, Jansen Vreling en Schepers.
Peter M., hotelhouder te Hengelo G., had, aldus de dagvaarding, van zijn hotel een pleisterplaats van Duitschers en NSB-ers gemaakt. Bovendien had hij aan den Rijkscomissaris een brief geschreven, waarin hij vermeldde, dat hij voor 100% Duitsch gezind was en tenslotte zou hij het eenige goede Nederlanders, die de berichten kwamen bespreken op het "Oranjebankje" moeilijk hebben gemaakt.
Het Tribunaal hield rekening met zijn geringe verstandelijke vermogens en zijn gezondheidstoestand en legde hem daarom geen verdere interneering op, doch een verbeurdverklaring van zijn vermogen tot een bedrag van ƒ250,- en ontzetting uit het kiesrecht.

11/4
In 1938 kwamen er geregeld buurlui bij B. Blom uit Hengelo G. op visite, die aandrongen dat hij lid der Beweging zou worden. Eindelijk had hij gezegd: "Noe, zet mien er dan maor op" en zo werd Blom lid.
Op de vraag van den President of hij later niets gemerkt had van Jodenvervolgingen etc. antwoordde hij: "Och joa, ik kon 't niet helpen, ik stond d'r met de handen in de bokse bie".
Overigens was hij geen held geweest, want al stond hij geregeld gevaarlijk met een geweer te zwaaien, toch bleek hij een paar maal een gevoelig pak slaag te hebben opgelopen. "Dat kump umdak altied zo schreeuwden" deelde hij mede.
Over 14 dagen uitspraak. Uitspraak: 1 jaar met aftrek (22 mei 1946) en verbeurdverklaring van zijn vermogen tot ƒ3000,-. (was 22 mei 1945 gearresteerd)

18/4
In "De Beweging" (NSB) behoorde niets tot de onmogelijkheden. Wilhelmus Gerardus van Osch, opperman uit Hengelo G. was analfabeet, maar werd wel 'gebombardeerd' tot filmcontroleur. Bij de rechtszitting werd gevraagd naar het 'waarom': hij was verzot bioscoopliefhebber en kwam zo aan vrijkaarten. Een rapport van zijn bevindingen heeft hij nooit kunnen maken.
"Deze man, die zijn naam met eere blijkt te dragen" kwam er goed af, het Tribunaal achtte de ondergane internering voldoende, zodat voorgesteld werd hem vrij te laten. Zijn radio werd verbeurd verklaard en kwam niet aanmerking voor kiesrecht "welke maatregel hem niet zwaar zal zitten".

30/4
- De ongehuwde Martinus Johannes Memelink uit Hengelo G. was sympathiserend lid van de NSB geweest, terwijl hij voorts de Landstand gediend had als buurtleider.
Straf: geen verdere internering en ontzetting uit kiesrecht voor den tijd van 5 jaar.

25/5
- Berend de Bruin, schoenmaker uit Hengelo G. had werkplaats beschikbaar gesteld als vergaderplaats voor NSB-ers. Tribu­naal achtte dit niet bewezen.
De Bruin verscheen niet bij de uitspraak, zodat de zaak 14 dagen werd aangehouden.
- Petrus J.(C) M. Kerkhofs was werkzaam geweest als kassier op het kantoor van de OT, hetgeen hem gisteren een uitstapje naar Zutphen bezorgde.
5/6 uitspraak: verbeurdverklaring van het vermogen tot een bedrag van ƒ5000,- en ontzetting uit beide kiesrechten.

8/6
Arend Jan Ellenkamp metselaar uit Hengelo G., was slechts 3 maanden lid geweest van de NSB, doch had de dwalingen zijns weegs snel ingezien.
Zijn echtgenote scheen het wel amusant te vinden en niet te begrijpen waarom haar man terecht stond. Het feit dat Ellenkamp een neef, die in een Duits strafkamp opgesloten was, van kleeren had voorzien, zal ook hebben bijgedragen tot de geringe mate van straf: ontzetting uit beide kiesrechten en verbeurdverklaring van zijn roerende goederen voorzoverre daarover ten behoeve van derden is geschikt.

ZD 20/6
- Tribunaal tegen Albert Klein Obbink. Was lid geweest van NAP en Nederlandse Landstand. Het laatste ontkende hij evenwel.
Had 24 jaar op kasteel gewerkt tegen loon van 50 cent per uur en had derhalve iemand in dienst moeten nemen om zijn land te bewerken, hetgeen hem zijn geld had gekost.
28/6 uitspraak: beslissing vervallen, beheer opgegeven

24/6
Hendrikje Cazemier uit Hengelo G. was lid van NSB.
Motief van toetreding was duister. Niettegenstaande het feit dat zij "wel eens" de groet bracht en af en toe een dubbeltje in spaarbusje van NSB had laten glijden kon zij niet als zwaar geval worden aangemerkt. De verdediger wilde "malcontentie". Uitspraak over 14 dagen.
Familie van Peters, Vordenseweg.
- L. Onstenk, timmerman uit Hengelo G. was lid der NSB geweest en had een paar dorpsgenooten aangebracht, die alleen maar 's zondags voor de OT wilden werken. Zelf had hij tevergeefs vrijstelling gevraagd. Nu speet het hem geweldig.
Uitspraak: L.Onstenk interneering opgelegd gelijk aan de tijd die hij al had doorgebracht.

Tribunaal 12/9 onder presidium heer Buket

"Eveneens wegens diverse vergrijpen en vergrijpjes had zich te verantwoorden A. Lebbink, molenaar, uit Hengelo (G.), die o.a. minder gunstige rapporten had uitgebracht over den burgemeester en een ambtenaar ter secretarie en niet voor sabotagedaden had teruggedeinsd. Hij was zoo trotsch op zijn kameraadschap met een Duitsch militair, dat hij zich tezamen met dezen snoodaard op een foto liet zetten.
Mr van Heusde, in deze zaak pleitend vond beschuldigde het type van een lafhartig en bang persoon, doch was van meening, dat Lebbink geen amok meer zal maken en drong gezien de gezondheidstoestand van Lebbink en de 1½ jaar interneering die deze al achter de rug heeft, aan op spoedige invrijheidsstelling.
Over 14 dagen uitspraak.
Straf: gelijk aan reeds ondergane internering.
ƒ3000 verbeurd + onttrekking kiesrechten.

25/9  Timmerman H. Hesselink uit Hengelo G. voor Bijzonder Gerechtshof.
Hij had als lid van de Landwacht Nederland hulp verleend bij verschillende arrestaties van onderduikers en bij de arrestatie van H.J. Klein Haneveld. Hij was lid geworden van de NSB omdat het program hem lokte en was 10 dagen lid van de SS geweest.
Enkele getuigen deden het relaas van hun arrestatie waarna de advocaat fiscaal 4 jaar gevangenisstraf requi­siteerde.
Mr Dijstra vroeg op juridische gronden nietigverklaring der dagvaarding subs. een lichte straf.
Uitspraak: 3 jaar gevangenisstraf met aftrek, ontzetting uit kiesrecht met recht van cassatie.
Deze zitting had een grote belangstelling vanwege het terechtstaan van de voormalige Opperluitenant der Marechaussee in Zutphen T.Meydam (10 jaar geëist en gekregen).

ZC 5/10
Ja.Aa. Klein Selle-Hagens uit Hengelo (G.) had zich te verantwoorden omdat zij lid is geweest van de NSB en NSVO. Door het dragen van het insigne, het lezen van "Volk en Vaderland" en het collecteeren voor Winterhulp had zij haar ingenomenheid met het nationaal socialisme duidelijk laten blijken, en zij had extra levensmiddelen en brandstoffenbonnen ontvangen omdat haar man bij de SS was.
Deze beschuldigde kwam uit een NSB-gezin. Zij wist niet beter of de NSB was de partij, die het beste voor had. Toen zij 18 jaar was, juist voor het uitbreken van de oorlog, was zij lid geworden en dat was zij tot het eind toe gebleven. Over de behandeling van joden en gijzelaars had zij aanvankelijk weinig nagedacht, later wel, maar toen was het, naar zij opmerkte, te laat om te bedanken.

Mr Hogerzeil wees in zijn pleidooi op de openhartigheid waar­mee dit heel jonge vrouwtje de vragen van den president beant­woordde. Zij is in een NSB-milieu opgevoed en zij miste het onderscheidingsvermogen om in de NSB-bladen het verkeerde van de propaganda te ontdekken.
Pleiter verzocht de interneering tot het minimum te beperken, omdat haar kind de moeder noodig heeft en het verblijf in de kampen hoe langer hoe slechter wordt.

Uitspraak 18 oct.
Straf: 1 jaar en 6 maanden interneering met aftrek (dus direct per 18-10-46 vrij!), ontzetting uit kiesrecht. Zij was echtgenote van Klein Selle, een Hollands SS-er uit Ruurlo.

Ook ZD 5/10:  Een O.T.-enthousiast
Zoo zou men J. Trenning uit Hengelo G. kunnen noemen. Hij was nl. vrijwillig bij de O.T. in dienst gegaan en had bovendien aan een NSB-ambtenaar verteld, dat de ambtenaar Lebbink, waar hij werkzaam was, nog geen wagen voor de OT beschikbaar had gesteld. Op zijn dagvaarding werd hem voorts verweten, dat hij daar levensmiddelen had gestolen, die hij den vijand in handen had gespeeld en dat hij goederen in ontvangst had genomen die van Joden afkomstig waren.
De beschuldigde bekende. Hij wist niet dat de goederen, die hij bij zijn baas gestolen had, bij de Duitschers waren te­recht gekomen. De NSB-ambtenaar, aan wie hij ze had overgedaan, had hem gezegd, dat hij ze voor zichzelf hield. Mr Dijstra sr. pleitte voor het opleggen van strafmaatregelen, waarbij deze beschuldigde productief werkzaam zou kunnen zijn, zooals nu het geval is bij zijn mijnarbeiderswerk.
Uitspraak 18/10.
Straf: 2 jaar internering met aftrek (dus 1 mei 1947 vrij) + ontzetting uit kiesrecht.

ZD 9/10
B. de Bruin (zie eerder 25 mei)
De schoenmaker, landbouwer B.de Bruin te Hengelo zou zijn woning en werkplaats ter beschikking hebben gesteld voor het houden van samenkomsten der NSB. De beschuldigde voerde aan dat de mensen alleen voor zaken bij hem kwamen; zij brachten en haalden de schoenen die hij moest repareren, of kwamen melk halen.
Zijn deur was altijd los, dus zijn werkplaats was vrij toegankelijk voor iedereen.
Mr Dijstra sr. verwierp de mogelijkheid dat er samenkomsten zouden zijn gehouden, omdat de werkplaats daarvoor te klein is.
Pleiter verzocht er bij de uitspraak rekening mee te houden, dat deze man reeds 7 maanden in interneering heeft doorgebracht.
Uitspraak over 14 dagen. Straf: beschuldiging vervallen.

ZD di 15/10  Hulplandwachter hielp bij razzia's
"Voor het Bijzonder Gerechtshof te Arnhem werd de zaak behandeld tegen den 47-jarigen Vordenschen landbouwer Jan Hekkelman, die in October 1944 als lid van de hulprazzia had deelgenomen aan een razzia nabij kasteel den Wildenborch, waarbij in een kippenhok in een bosch 4 ondergedoken Joodsche vrouwen waren gearresteerd die vervolgens waren overgegeven aan de SD.
De razzia stond o.l.v. Verhoeff uit Zutphen, en waarbij ook tegenwoordig waren Kettelarij (schoonzoon Sanderman), Bosch, Bonke, Haverkamp e.a. Verdachte verklaarde enkel op post te hebben gestaan voor afzetting, doch volgens de Joodsche vrouwen had hij meegeholpen aan uit het kippenhok halen.

ZD 21/10:  Een 'verkeerde' onderluitenant
Een uitzondering op den regel, dat het korps der Kon.Marechaussee ook in bezettingstijd trouw was aan Koningin en Vaderland maakte de ex-onderluitenant E. Sminia uit Hengelo (G.). Hij was toen nl. aangesloten bij de NSB en het rechtsfront en werkzaam bij den door den NSB-overste Feenstra ingesteld recherche-groep, een gevaarlijke organisatie, omdat de leden van dezen groep in de treinen de persoonsbewijzen controleerde. Boven­dien had hij in Hengelo G. een jodenwoning betrokken.

Voor den oorlog was hij werkzaam aan de grens bij de passen­controle. Toen deze werd opgeheven, plaatste men hem bij de marechaussee. Financieel ging hij er een weinig op achteruit. In '41 was hij lid geworden van het Rechtsfront, waarvan hem later is gebleken, dat het een NSB-organisatie was. Hij had slechts eenmaal een vergadering van deze organisatie bijgewoond. Hij had bezwaar gemaakt in­structeur te zijn in Schalkhaar. Men had hem toen geplaatst bij den staf van overste Feenstra (bij het ergste schuim der aarde dus). Daar had hij wel eens assistentie moeten verleenen bij den persoonsbewijzencontrole in den trein door den SD. De president begreep niet dat iemand die bezwaar had gemaakt instructeur te Schalkhaar te worden, wel assistentie verleenen ging bij den SD, de meest gevreesde organisatie.

Mr Gratama noemde den geringen weerstand tegen de nationaal socialistische gezindheid de draad, die door deze geheel geschiedenis heenloopt. Z.i. heeft deze man die aanvankelijk voor bakker was opgeleid, doch wiens belangstelling uitging naar het politievak, den verkeerden invloed ondergaan van den NSB-commissaris Feenstra.
De instelling van deze beschuldigde was niet kwaad, maar hij koos ook bij het assisteeren van den SD bij de treincontrole den weg van den minsten weerstand. Men moet in het oog houden dat deze arbeid in '42 werd verricht, toen de SD nog niet zo berucht was.
Over zijn gedrag in Hengelo G. waren vele gunstige verklaringen. Ook in Vollenhoven waar hij in '44 dienst deed, was men vol lof over zijn gedrag.
Uitspraak 1 Nov. Straf: 2 jaar internering met aftrek (vrij 15-4-47), ontzegging van het recht functies te bekleden in overheidsbedrijven en ontzegging kiesrechten.

Een verklikker
De klompenmaker H. Meijerman uit Hengelo (G.) had in Juni 1944 bij de landwacht te Ruurlo aangifte gedaan, dat G.Groot Wassink zwart handelde. Ook zou hij oefeningen van de WA hebben gevolgd. De beschuldigde erkende hetgeen te laste werd gelegd.
"Hebt U er ooit bij stil gestaan welke de gevolgen van die aangifte konden zijn?" vroeg de president.
De beschuldigde antwoordde ontkennend. Hij had de landwacht voor zijn aangifte uitgekozen omdat hij het noch aan de CCD noch aan de politie wilde zeggen.
De president wees hem op het gevaar voor Groot Wassink , dat in zijn houding school. De landwacht was wel de laatste instantie waaraan men zulke dingen moest vertellen.
De raadsvrouwe mr Berkhout verwees in het kort naar den achtergrond van deze zaak. Bij het beoordelen van de laakbare aangifte moet men dezen achtergrond niet uit het oog verliezen. Het is slechts beschuldigde's bedoeling geweest iemand die zwart handelde met de Duitschers in groote mate, zijn gerechte straf te laten ondergaan.
Uitspraak 1 Nov. Straf: internering voor den tijd van de voor-internering. doorgebracht met bevel tot onmiddellijke invrijheids­stelling en ontzegging van het kiesrecht

Voor den vijand gewerkt
J.W. van Bree uit Hengelo G. was werkzaam geweest op het vliegveld Deelen, bij de vliegtuigenfabriek Dietrich te Doetinchem, bij de Nat. Soc. Volkswohlfahrt en hij was in den bezettingstijd aangesloten bij den NVD en bij het NAP. Hij groette Duitsers met "Heil" en droeg het insigne van de NSV.
De verdachte bekende gedwongen te hebben gewerkt op het vliegveld Deelen. Het 2de feit ontkende hij, hoewel het in ambtseedig proces-verbaal vermeld werd. Wel had hij gewerkt in een garage van het gebouw waar aanvankelijk het vliegtuigbedrijf was gevestigd. Er werden meer feiten door den beschuldigde ontkend, zoodat de zaak werd geschorst teneinde een voorbereidend onderzoek te doen instellen.

29/11 Geïnterneerden: na een jaar moest de kampcommandant aan de Dir. Generaal voor Bijz. Rechtspleging advies uitbrengen of geïnterneerde voor ontslag in aanmerking komt.
Minister van Justitie besliste dan.
Aan commandanten der bewarings- en interneringskampen is thans verzocht de noodige gegevens te verstrekken omtrent de in de kampen gedurende een jaar of langer geïnterneerde personen, dus van die geïnterneerde personen aan wie door een tribunaal de maatregel van internering is opgelegd, nadat op de uitspraak het fiat executie door de "hooge autoriteit" is verleend.
Dit betekent dat vrijwel alle gevallen nu wel een keer voor een tribunaal waren geweest. Mocht ook wel, het was inmiddels anderhalf jaar na de bevrijding!

1947

ZD 8/2 H.J. Barink zou een leelijke houding hebben aangenomen toen hij zich goederen toeëigende die hem waren toevertrouwd om af te geven aan het kamp te Hengelo (O?) verblijvende Joden.
Ook zou hij hebben geprobeerd gelden van joden los te krijgen onder voorwendsel dat de hem toevertrouwde goederen van geïnterneerde joodsche families door den CCD in beslag genomen waren, doch dat hij deze bekeuring met geld kon afkoopen.
De beschuldigde ontkende de geheele dagvaarding. Enkele getuigenverklaringen bevestigden de feiten uit de dagvaarding.
De beschuldigde bleef volhouden dat hij de zendingen aan Sam Noach steeds secuur had uitgevoerd. Hij legde de pakken met levensmiddelen en kleeren op het werk in een kipkar, waar een ander overheen werd geplaatst.

Mr Stolk betreurde het dat de brief dien de beschuldigde zou hebben geschreven, er niet meer was.

Door de algeheele ontkenning in deze zaak is er geen bewijs voor verdachte's schuld. De man heeft een goed hart en als hij niet in aanraking met Van de Berg was gekomen, zou er, naar pleiter zei, niets zijn gebeurd.
Verdachte heeft zich in dienst uitnemend gedragen. Van generaal Kruls kreeg hij een lofwaardig schrijven. Verdachte durfde er op te zweren dat hij den brief niet had geschreven.
14/2 uitspraak: 6 maanden internering: kwam 14-5-47 vrij. Tribunaal nam het hem, die geen NSB-er of pro-Duitscher was geweest, zeer kwalijk dat hij had geprofiteerd van de droevige omstandigheden, waarin de joden verkeerden.
J.M. van Bree weer in behandeling, eerder 18/10.
Werkte op vliegveld Deelen. Volgens hem via Arbeidsbeurs, dus gedwongen. President wees op het verschil in werk voor OT (gedwongen en solidair met duizenden andere Nederlanders) en vrijwillig werk voor Duitsers.
Had Duitsers niet met "Heil" begroet.
Toen verdachte arbeid aannam voor de Winterhulp begon de misere.
Toen hij ontslag nam omdat WHN te nationaal socialistisch werd, heeft men hem naar Duitsland willen zenden: dus niet vrijwillig.

Beschuldigde was tijdens PV maken niet "toerekenbaar".
Uitspraak 14/2: Van Bree thans wonende te Arnhem, beschuldiging vervallen.

M.J. Memelink ook opnieuw, fiat op executie straf geweigerd. Sympathiserend lid NSB, was een jaar buurtboerenjeugdleider van de Nederlandsche Landstand. Verder boerenschool Gaasterland te Rijs bezocht.
Bij uitspraak uit kiesrechten ontzegd voor 5 jaar: fiat geweigerd. Nieuwe uitspraak 14/2: ontzetting uit kiesrechten

De landbouwer G.H. Sanderman te Hengelo G. was lid geweest van de NSB, der NVD en de Landwacht. Als hulplandwachter had hij medewerking verleend aan huizoeking bij de families Hulshof (Vordenseweg) en Willems, wier woningen hij mede had afgezet. Ook had hij patrouillediensten verricht. De verdachte erkende de feiten. Hij had zich laten overhalen lid der NSB te worden op aanraden van Schouten uit Zelhem, die hoofdmakelaar in varkens was en met wien hij als varkenshande­laar vaak in contact kwam.

Zijn medewerking aan huiszoekingen was een kwaad punt voor hem.
Het Tribunaal deed, na in de Raadkamer te zijn geweest, de volgende uitspraak:
2 jaar en 3 maanden interneering met aftrek, zoodat hij 13 aug.'47 vrij komt (vanaf mei '45 dus vast), verbeurdverklaring van een bedrag van ƒ500,- en ontzetting uit de kiesrechten.
28/2 Alb. Schouten, automonteur Zelhem: eenvoudig maar gruwelijk. Laaghartige landwachter. Maakte jacht op joodse kinderen, kreeg voor elk kind 20 gulden. Ontving dit dodengeld drie keer. Simuleerde nu den slomen duikelaar.
Was zeer actief lid, dik dossier, toch slechts drie gevallen voorgelegd.
Eis: gevangenisstraf 15 jaar.

5/3  De technicus H.K. van Ritbergen uit Hengelo G. had een dagvaarding waarop de lidmaatschappen voorkwamen van NSB, WA en NVD.
Hij had in het openbaar de uniform vd WA gedragen, had zich als technicus bij de landwacht opgegeven, had zich in 1943 bij de opleiding voor de landwacht aangemeld, was werkzaam geweest op de vliegtuigonderdeelenfabriek te Doetinchem en in een garage van een wapeninrichting van de Landstorm.
Hij was thans geïnterneerd in het fort "De Erfprins" in Den Helder.
Had smidsbedrijf gehad, in oorlog verwoest.
Had gezin met 5 kinderen. Allerlei smoezen om redenen lidmaatschappen ed. had het niet geweten, moest werk hebben etc. heel verhaal.
Tribunaal hield rekening met de vele gunstige verklaringen en bepaalde de straf op 1 jaar en 10 mnd. internering zodat hij 28-03-47 vrij kwam, verbeurdverklaring van radio en ontzetting uit kiesrechten.

ZD wo 28/1/48
Onder-luitenant Sminia verscheen weer voor Tribunaal.
Had 2 jaren van internering ondergaan. Na vrijlating weer enkele bezwarende feiten.
- was als marechaussee werkzaam geweest bij de door wijlen Feenstra ingestelde recherchegroep waarvan de leden met de SD in treinen persoonsbewijzen controleerde
- rapport opgemaakt waarin hij W. Pieters (chauffeur NSB procureur-generaal De Rijke) beschuldigde anti-Duits te zijn
- schriftelijk verklaard NSB-leider te beschermen
Een nader onderzoek werd ingesteld

ZD 7/2
Ex-NSB-burgemeester Bouwman voor Tribunaal.
Deze week stond voor het Bossche Tribunaal terecht Alf. Bouwman. Deze persoon bekend uit de actie voor kleine boeren, was vlak voor de bevrijding nog een periode burgemeester van Hengelo.
Hij hoorde 12 jaar tegen zich eisen voor de door hem bedreven wandaden.

ZD (tussen 5 en 14) maart 48
Tegen voormalige commandant-landwacht L. Klein Haneveld werd 10 jaar Rijkswerkinrichting geëist. Werd beschuldigd van huiszoeking en patrouille-acties. Had J. Vennegoor doodgeschoten toen die aan arrestatie, door in spertijd in open lucht te verblijven, wilde ontkomen.

ZD (na 14) maart 48
H.W. Klein Haneveld (24 jaar) 15 jaar geëist plus ontzegging uit de rechten voor de tijd van het leven.
Als vrijwilliger bij Polizei Freiwilligen Bataljon deelgenomen aan razzia's op Nederlanders die voor tewerkstelling in Duitsland in aanmerking kwamen.
Op eigen intiatief meegedaan aan beruchte razzia's te Rotterdam in november 1944.
Vele Nederlanders zijn door zijn toedoen in Duitse handen gevallen en enkelen vonden de dood in Duitse concentratiekampen.
Straf: tot 15 jaar veroordeeld

Artikel geplaatst door: H.M. Somsen,nov.2018