De bevri'jding van Hengel

(in de Achterhoekse spraoke) door Jan Tijdink

Dit verhaal is reeds eerder verschenen op de website:www.oldhengel.nl
Foto's H.M. Somsen.

Hengel wier op 1 april 1945 bevri'jd deur de Canadezen. 't Was mooi zonnig weer. Umdat 't Eerste Paosdag was, hadden wi'j in onze parochiekerk un hele plechtige viering.
Ons zangkoor was sterk uut-ebreid met völle zangers, ok met evacuées uut de Betuwe en Arnhem en umgeving.
Wi'j stonden veur in de kerke; 't koor was te klein veur al die zangers. Het zol mien eerste optreden wodden as dirigent. Wi'j hadden 'n mooie Misse in-e-studeerd van Perosi (Italiaans componist). De kerke zat tjokvol.

Deur een of ander gerucht ontstond d'r beroering: "De Duitsers bunt an 't terugtrekken, maor ze haolt hier 'n razzia".
De dienst was net begonnen en wi'j hadden de Kyrie gezongen en zollen an de Gloria beginnen.
Maor naodat de eerste maoten verstrekken waarn, verstomde de hele groep zangers.
't Volk stromen de kerke uut en de zanggroep zoch ok 'n goed henkommen deur de pasteri'je en de tuin.
Tien minuten later zatten wi'j in de bossen van 't Kervel.
Toen wi'j nao 'n tiedjen niks heuren, bu'w veurzichtig op 't derp an-e-krummeld en kwammen aeven later thuus.

Achterzijde 't Kervel.

In de wiedte was ter 'n hèvig geknal en 't kwam steeds dichterbi'j.
De meeste luu zatten in 'n kelder, maor wi'j hadden 'n loopgraaf achter de holtmiete van de bakkeri'je en lagen daor beschut.
In de tuinen in de buurte liepen Duitse soldaoten met geweren en pantservuusten. Daor was gin verband meer in hun troepen.
Zi'j verwachten wat uut 't oosten, vanaf de Aaltenseweg. En inderdaod, de eerste Canadese tanks kwammen uut die richting.
Effen later vlaogen de kogels aover ons hen. Dakpannen en ruuten sneuvelden en onze holtmiete ving völle inslaonde projectielen op.
As t'r 'n aodempauze was, heurden wi'j 'n buurman wieterop tegen de Duitsers tekeergaon: "Gehn Sie doch wegg". Ik heurn um dat maor herhalen en verduld: Hi'j kreeg ze zowiet dat ze de straote opgingen um zich aover te geven.
Daor waarn nog wat schermutselingen. Wi'j zaggen 'n dooie Duitse soldaote op de straote liggen met kinderspölgoed um zich hen.
Zielig, daor bunt ok vaders bi'j, die kinder hebt, die ze wat met wilt brengen.
'n Paar Duitsers hadden in 'n leste fanatieke poging nog 'n kanon op 't derp e-richt.
't Projectiel trof 5 bomen die as lucifershöltjes afknapten en 't sloeg 'n gat in 't gebouw van de coöp. "De Volharding".
De bevri'jding is toch tamelijk rustig aover ons hen e-kommen a'j 't vergeliekt met andere plaatsen zo-as Deutekum dat zwaor e-leen hef.
En niet te vergetten ons eigen derp Keijenborg, waor de Duitsers alle munitie in de Boerenbond in de loch lieten vliegen. Daorbi'j waarn völle doden te betreuren.
Maor toen de Canadezen ons derp introkken, was ter natuurlijk 'n enorme feestvreugde.
Veur iederene was dit wel 't grootste moment van hun laeven. Dan besef i'j pas wat vri'jheid is, nao jaoren lange onderdrukking.
Deze dag zal ik nooit vergetten. Laote wi'j dankbaar waezen veur onze vri'jheid. Jan Tijdink