Er werd 'schoonmaak' gehouden na de oorlog

Dit verhaal in het kader van 75 jaar bevrijding werd eerder gepubkliceerd op 22 april 2020 in het Contact Bronckhorst.
Door Willy Hermans.

75 Jaar bevrijding
Op 1 april 1945 is Hengelo bevrijd, maar wat gebeurde er in die maanden erna? Wekelijks volgen we met behulp van krantenknipsels en archiefstukken de loop van de gebeurtenissen na de bevrijding.

Opgepakte NSB-ers door de Raadhuisstraat.  Foto: de Canadezen in Nederland 1944-1945.

Hengelo, 16-22 april 1945
Het gevoel van vrijheid overheerst, de blijdschap verlost te zijn van de bezetter. De bevolking wil een grote schoonmaak houden onder de landverraders. Dit verloopt geheel willekeurig. Iemand is goed of fout, iets ertussen is er niet. Bijltjesdag blijft in Hengelo uit, maar NSB'ers worden wel uitgejoeld, geschopt en geslagen. Ze worden aan het werk gezet om stellingen tussen de Brouwersmolen en RK kerkhof op te ruimen en te egaliseren.
Ook een tiental vrouwen worden opgepakt die te vriendschappelijk waren omgegaan met de Duitsers. Zij moeten de huizen schoonmaken waarin Duitsers hadden gebivakkeerd en vaak een puinhoop hadden achtergelaten. In Hengelo worden geen hoofden van vrouwen kaalgeschoren of oranje hakenkruizen op het voorhoofd geschilderd, zoals elders wel gebeurt. Huizen van NSB'ers worden leeggehaald en hun goederen verbeurd verklaard. Ze worden ondergebracht in De Kruisberg of gaan naar interneringskampen waar de omstandigheden net zo erbarmelijk zijn als in de kampen tijdens de oorlog.

Arbeiders uit Duitsland
Er komen veel terugkerende arbeiders en gevangenen uit Duitsland naar Hengelo. Er moet gezorgd worden voor onderdak, ontsmetten en ontluizen. Dit gebeurt onder leiding van twee artsen en enkele verpleegkundigen. Op het evacuatiebureau is grote behoefte aan artikelen als handdoeken, zeep en badkuipen. Meer dan 100 arbeiders zijn totaal vervuild, ondervoed en haveloos. Vervolgens is het voor hen afwachten tot er een gelegenheid en vergunning komt voor doorzending naar hun woonplaats. De meesten komen uit de grote steden in het westen.

Doesburg en Zutphen zijn inmiddels ook bevrijd en het front stoomt verder door naar het noorden richting Groningen en Friesland. In het westen heerst nog steeds hongersnood. Pakketten uit vliegtuigen moet de eerste nood lenigen.
Geleidelijk sijpelen de verschrikkelijke berichten door uit de concentratiekampen en andere kampen. Er is dan ook niemand die medelijden heeft met het lot van de Duitsers en zeker niet met de leiders die zich verschansen in Berlijn. Deze stad is tot 15 kilometer genaderd door de geallieerden en vanuit het oosten door de Russen. Duitsland is in tweeën gesplitst maar de legers van Hitler vechten tot de laatste snik door.

Websiteopmaak: H.M.Somsen voor www.oudhengelo.nl