In overleg met de redactie van de Reklame schreef hij over zijn verblijf in Nederlands Indië.
Deze brieven heeft Willy Hermans ook al eens in: De Olde Kaste "geplaatst.

Brieven uit Indonesië

Door Sold. Evert Ankersmit

Geachte Lezer(essen)

Menigmaal reeds heb ik de Hengelose Reclame ontvangen van ’t thuisfront. Ik vind het reuze mooi, omdat we altijd graag iets horen van onze plaats, waar we vrienden en familie hebben achtergelaten.

Nu zal ’t u allen ook wel eens interesseren hoe ’t leven van ons in Indië is. Velen van mijn dorpsgenoten zitten hier in Indië, waarvan ik er nog slechts één heb getroffen nl. Jan Groot Wassink. Vorig jaar de 18^e Nov. ben ik hier gearriveerd per M.S. “Indrapoera” en sindsdien heb steeds in en om Batavia gezworven. Ja zwerven kan ik wel zeggen, want ik ben nl. chauffeur en dan zwerf je steeds. 

Straatnamen in Batavia vroeger en Jakarta nu/ indearchipel.com  

Nu zal ik U iets over Batavia en omgeving gaan vertellen. Batavia is een behoorlijke grote stad en telt plm. 4 miljoen inwoners. In de stad zien we dan ook een druk verkeer van allerlei soorten voertuigen zoals trams, auto’s, fietsen, karretjes en vooral wat hier in ’t Oosterse gezien wordt, de bedja (driewielige fiets met van voren een zitbankje voor twee personen). Dan zie je hier de tani (boer), die zijn waren naar d epasar (markt) brengt. Zo kennen wij in Batavia veel pasars, waarvan de bekendsten wel zijn Pasar Baroe, Senen en Gloedok. Deze laatste pasar is een uitsluitend Chinese pasar. De Pasar Goldok is de duurste, maar ook de zindelijkste pasar. Chinezen zijn nu eenmaal zo, als zij je bij de benen kunnen krijgen en geld uit je zakken kunnen kloppen voor een prul van je ding, doen ze dit. Trouwens, over het algemeen is alles duur, onverschillig wat je koopt. Neem bv. een filmrolletje, wat in Holland misschien 80 cent kost, vragen ze hier gewoon vijf gulden voor en zo is ’t met alles. Op andere pasars precies hetzelfde, maar er is zoveel verschil dat je van een inlander nog wat af kunt pingelen en van een Chinees daarentegen niet. Batavia is mooi en lijk van allebei. Batavia kan onderscheiden worden in twee delen nl. de oude en de nieuwe stad. De oude stad bestaat voornamelijk uit goedangs (loodsen) en banken. Dit is de handelsstad en de nieuwe stad is de woonplaats van de Europeanen en dit gedeelte is werkelijk zeer mooi. Ik moet nu eindigen en hoop U allen de volgend ekeer iets te vertellen over de levenswijze van de inlander en de Europeaan als burger.

Reclame 17 jan 1948

Brieven uit Indonesië 2

We zullen thans eens gaan zien hoe de hoofdstad van onze archipel eruit ziet. We kunnen onze stad eigenlijk verdelen in drie delen, nl. ’t Europese gedeelte, Chinese gedeelte en de Handelsstad.

’t Europese gedeelte

Hier zien we weer eens de mooie Europese huizenbouw, de aanleg der parken en de hele omgeving doet ons onwillekeurig terugdenken aan ’t geliefde vaderland. Hier wonen ook niets anders dan de Europeanen en de Indo-Europeanen.

De dienstmeiden (baboe’s) zijn allen inlanders en de meesten wonen bij hun meester, d.w.z. in een apart aangebouwde schuur of zo iets dergelijks. De mensen zijn hier in normale tijd genomen tevreden. tenminste diegenen die bij een Europeaan werken. Naast de baboe zien we dan de koelie (werkman) of de chopir (chauffeur). De koelie doet hetzelfde werk als bij ons een tuinman of knecht. Hij zorgt voor ’t water, de tuin en alle andere bijkomstigheden. een chauffeur heeft zowat iedere Europeaan, die een auto heeft.

’t Chinese gedeelte

Hier zien we de typische woningbouw der Chinezen. een houten huis, meestal met een min of meer doorgezakt dak uitlopend, om uit te drukken, in torentjes aan de twee punten. door dit gedeelte loopt ook nog een kalie. De kalie (beek) is een complete wc en afwasbekken. Men ziet hier een man zitten die z’n behoefte doet, een paar meter verder staat er zich een te wassen en daarbij worden ook nog de kleren gewassen. Zo fris uit Holland trekt men wel eens de neus op, als men deze viezigheid ziet. En dan moeten we maar weer denken, och het is ’t oosterse gebruik. van de Chinezen zelf valt verder weinig te vertellen. Het zijn handelslui bij uitstek. Een Chinees is nu een maal een geboren handelsman en als de kinderen goed en wel kunnen lopen, zou ik zeggen, venten ze al met pinda’s.

Een Chinees weet ook wel de prijs van z’n waren. Wil je goede waren, ga naar de Chinees, maar kijk dan ook niet naar ’t geld, want anders krijg je een zuur gezicht. Een chinees is handig en weet van alles wat te fabriceren. Een Chinees is ook zeer helder, d.w.z. net op z’n kleren, maar niet op z’n huis, want ze hebben geld met hopen, maar hun huis is meestal een armoedig krotje.

De Handelsstad

Over dit gedeelte valt niet veel te vertellen. Hier zien we vnl. de kantoren en banken, de goedangs (loodsen) van allerlei maatschappijen. de werktijd is van 8 t/m 4 uur en in deze tijd is ’t hier een drukte van belang vooral met auto’s. na die tijd is dit gedeelte een verlaten stad met zijn eenzame wachtposten.

Tot volgende keer, dan weer iets meer.

         Sold. 1^e klas E. Ankersmit

Reclame 20 Mrt 1948

Brieven uit Indonesië 3


Ik heb U in mijn laatste schrijven Batavia laten zien, nu zullen we dan eens een tochtje gaan maken naar de Pontiak. Een berg even achter Buitenzorg met een hoogte van 2460 m. verschillende malen ben ik zelf hier met de auto bovenop geweest. de weg vanaf Batavia via Mr. Cornelis, Kramat Djati, Depok, Buitenzorg naar Tjipanas op de hoogste top van de Pontiak is nu aardig goed, alleen ’t laatste gedeelte vanaf Buitenzorg is minder goed. Begin vorig jaar waren deze wegen vanaf Kramat Djati al zeer slecht, maar ’t afgelopen jaar is er hard gewerkt en nu zijn ze vrij goed, al is ’t dan nog niet ’t neusje van de zalm. De weg vanaf Buitenzorg de Pontiak op is betrekkelijk smal, je kunt elkaar vlot passeren, maar er moet ook niets anders tussen zitten. Vorig jaar gebeurden hier nogal veel ongelukken en er is menig auto het ravijn ingestort. Vooral van de colonnes der A.A.T. Deze jongens hadden steeds lange ritten en dikwijls waren ze oververmoeid en gingen onverwachts een uithaal maken en verdwenen in de diepte om nooit meer terug te keren. De ravijnen en de grijparmen van de bergen, menigeen is hier ook in een hinderlaag gevallen van de terroristen en werden neergeschoten of gingen door een kogel getroffen het ravijn in. De Pontiak, evenals de andere bergen, bieden een schitterende dekking voor een sluipschutter, gelukkig is dat alles nu voorbij, en de ondertekening op de Renville – overeenkomst een einde gekomen aan deze guerillastrijd, hoewel er zich nog wel gevallen voordoen van schermutselingen. Het zou jammer zijn van de mooie schone natuur als er nog eens weer gevochten zou worden.

Als we de berg opgaan, zien we de mooiste landschappen. We zien tegen de glooiing der bergen mooie rijstvelden, met de schitterende bevloeiingswerken. En daar tussen doorheen geweven de echte woest begroeiing aan Indië eigen. De wegen kronkelen naar alle zijden d.w.z. zig-zag naar boven. Zijn we zo wat boven aan de top dan tekent zich aan onze linkerhand de steile rotsachtige massa af om de top heen naar boven. Een mooi gezicht en een diepe indruk van Gods machtige schepping. De Pontiak is in de natte moesson ’s morgens om elf uur in een dikke mist gehuld, wat juist de berg zo gevaarlijk maakt. Deze berg hebt U nu ook gezien; alleen nog dit, alle eer aan de jongens van de A.A.T., die zo menigmaal deze berg beklommen en waaraan menig wapenbroeder zijn grootste offer heeft gegeven.

Baretembleem A.A.T. foto Bert Schieven

Bedank advertentie in De Reclame bij de terugkeer van Evert Ankersmit.

         Sold. 1^e klas E. Ankersmit