De molen van het dorp, de Vleemingmolen in de Raadhuisstraat.

Vleemingmolen / Molen van Lebbink
Raadhuisstraat Hengelo

De Vleemingmolen stond volgens het kadaster in 1832 op perceel K(1) 819, een grondstuk van Jacob Engelbert Tieleman Langeler, herbergier.
De locatie is RD X 218057 Y 452155 /N 52.054108 O 6.306564Het bouwjaar van de molen is 1780, in 1952 is de molen onttakeld en in 1980 gesloopt.

Het was een korenmolen, wind aangedreven op een belt. De molen had een stenen onderbouw, en de achtkantige bovenbouw was met houten schaliën gedekt. Het was een buitenkruier.

        Ca. 1915. Foto van een schilderij. Bron H. Schuppers-Demming.

De ronde molen in Varssel met daarnaast het nieuwe molenaarshuis uit 1927.

De Ronde molen in Varssel

Op ongeveer het hoogste punt van de Varsselse Enk staat de molenromp van Hamovė, ingebouwd in een wirwar van bijgebouwen.

Door Hendrik Jansen, oud molenaar, met aanvullingen uit het Kadaster:

De molen van Varssel was in de 19e eeuw in gebruik door de Hengelose bakker H.J. Demming. Deze molen werd in opdracht van Rutger Tobias Snethlage gebouwd, het was een zogenaamde ‘korenmolen’  met daarbij twee huizen. Het kleinste huis zat vast aan de molen en het grotere huis stond er iets ten noorden van.

In 1864 verkochten de erfgenamen van de weduwe van Snethlage † 1849, de korenmolen en de beide huizen aan Bernard Demming.

Krantartikel 05-09-1871, ontvangen van H. Schuppers-Demming.

In 1871 brandde de korenmolen af en werd herbouwd door Bernard Demming. Deze nieuwe stenen windkorenmolen was een zogenaamde ‘paltrok bovenkruier’.

In 1875 sloopte Bernard Demming het kleine huis dat vast zat aan de molen. Het grotere vrijstaande huis verkocht hij aan Hendrik Braakhekke, de smid die het huis in 1880 sloopte.

Steven Gerhard Jansen, geboren in Steenderen, de vader van Hendrik Jansen,  kwam in 1891 vanuit Vorden bij Demming in de kost. Bij de molen had Demming destijds geen huis meer, wat tot gevolg had dat als er ‘s avonds of ‘s nachts wind opstak de oude vrouw Demming mijn vader wakker maakte en riep: ‘Steven Garrit, opstoan der is wind!’ en dan begon mijn vader aan een eenzame voettocht van vijf kilometer door hei en bosjes, door angstig duister. Vaak was na de tocht van een uur de wind alweer gaan liggen en kon hij, bij de molen aangekomen, meteen weer omkeren.

Steven Gerhard Jansen werd op 20 september 1894 ingeschreven in het er naast staande huis aan de  Varsselseweg 36, dit was dezelfde dag als waarop hij met Gerritje Harmsen in het huwelijk was getreden.

De windkorenmolen werd door Demming ca. 1893 verkocht aan deze Steven Gerhard Jansen, samen met een bijbehorend stuk weiland (perc. D1799 en D2008). Op dit stuk grond werd in 1897 een zogenaamde ‘stoommolen’ gebouwd. Met behulp van een petroleummotor kon er in dit ‘stoomhuusken’ worden gemalen als er geen wind was. Maar de motor weigerde nogal vaak.

In 1918 is de molen ontwiekt, zodat niet meer op windkracht kon worden gemalen. Pal naast de molen kwam een gebouwtje waarin een motor op antracietgas kwam voor aandrijving van het maalwerk. Later werd dit van een elektromotor voorzien. De molen is in 1922 omgezet in een maalderij.

In 1925, tijdens de stormramp in Borculo, vloog de kap van de molen. Deze viel een eind verder op de grond te pletter. De duiven die in de kap nestelden waren door de klap allemaal dood.

In 1925 werden de stoom- en windkorenmolen, erf en het woonhuis door Steven Gerhard Jansen verkocht aan zijn zoon Bernard Hendrik Jan Jansen, molenaar, winkelier en bakker.( perc. 1700 en 2008)

In deze periode werd het bij de molen staande woonhuis herbouwd.

In 1934 namen Hendrik Jansen en zijn vrouw Riek de bergplaats, het erf en de stoommolen van zijn broer over. ( perc. 2008) Bernard Hendrik Jan Jansen bleef eigenaar van de maalderij, windkorenmolen en erf. (perc. 1700)

Na 1945 is de molenbelt afgegraven omdat er niet meer met windkracht gemalen werd en de belt voor het kruien van de molen niet meer nodig was. Daardoor kwam er rondom de molen ruimte voor extra bergruimte voor veevoer e.d. De ruimte in de molenbelt vormde in de oorlogsjaren een uitstekende schuilgelegenheid. Er stonden allemaal stoelen in, en bij onraad kwamen ook enkele buurgezinnen snel schuilen. De baby’s liet men in de kinderwagen slapen, om ze gauw te kunnen vervoeren. Ieder had een kind op schoot als de VI’s overvlogen. Om meer schuilgelegenheid te hebben is bij de molen een compleet kippenhok in de grond gegraven. Toen deze enorme klus door de buurt geklaard was, was de oorlog ten einde.

Ca. 1963 werd door Bernard Hendrik Jan Jansen uit Varssel de maalderij en windkorenmolen met erf, verkocht aan de Coöperatieve Landbouwvereniging de Volharding, gevestigd te Hengelo Spalstraat 37.
Hendrik Jansen deed het zelfde met de bergplaats, erf en stoommolen.

Ca. 1970 stopten Hendrik en zijn vrouw Riek ook met hun winkel en verkochten het huis. (perc. 2277)

Bovenstaand verhaal van Hendrik Jansen is aangevuld met gegevens uit het Kadaster. De kadastrale registratie liep vaak zo’n twee jaar achter op de daadwerkelijke gebeurtenissen. Dit verklaart het verschil tussen de jaartallen in bovenstaande tekst en in onderstaand schema.  

Gegevens uit de kadastrale legger betreffende de molen en het woonhuis in Varssel. 
Bron J.D. Lettink.



De molen voor 1945 met molenbelt. Ansichtkaart uit de collectie van Johan van der Veen. 

    Ansichtkaart uit de collectie Stichting Levende Molens te Roosendaal. Afgestempeld in 1951. 

De molen met bijgebouwen.


Molenerf bij het molenaarshuis in Varssel.
Foto collectie Holtslag, verkregen via H. Schuppers-Demming.

1963 Gezicht op de molen in Varssel. Foto W. Luimes.

Rondom deze molen worden in de maand mei wegraces gehouden op een stratencircuit. Deze wegraces worden georganiseerd door de Hengelose auto en motorsport vereniging Hamove. De vereniging zetelt in deze molenromp en bijgebouwen.

 De molen in 2008. Het hoofdkwartier van de motorclub Hamove.

De molen tegenwoordig in het landschap
 

Bron: Achterhoekse uithoekjes, 21 maart 1987, tekst H. Harmsen, aanvulling H.M. Somsen en H. Schuppers-Demming en J.D. Lettink

Artikel geplaatst door H.M. Somsen.
Laatst bijgewerkt: 03-07-2020

De houtzaagmolen van de gebroeders Kremer aan de Vordenseweg.

De Houtzaagmolen van de gebroeders Kremer aan de Vordenseweg.

De molen werd gebouwd in 1902 en afgebroken in ca. 1920.
De locatie was: RD X 218034 Y 452578 / N 52.057912 O 6.306307 in Hengelo, Gemeente Bronckhorst.

Het was een molen met een stenen onderbouw, met een houten bovenbouw. De romp was een achtkantige bovenkruier en de functie van deze windmolen was houtzaagmolen.

Deze kleine achtkantige molen van de gebroeders Kremer stond ongeveer vijfhonderd meter ten noorden van het gemeentehuis, aan de Vordenseweg ( zie kaartje).  Zij stond eerst ergens anders in Hengelo maar is hier naar toe verplaatst. 

De molen was gebouwd bij een stenenschuur, bouwer was molenmaker Steintjes uit Hengelo.

Molen de Olde Kaste. Foto: H. Schuppers- Demming.
Overgenomen van de website www.oldhengel.nl van W.J.M. Hermans.

De Brouwersmolen van de familie Langeler.

De Brouwersmolen / Nieuwe molen aan de Hummeloseweg tegenwoordig de Kruisbergseweg 9 in Hengelo.

Deze molen stond  volgens de  kadastrale gegevens uit  1832 op perceel F (1) 374 een grondstuk  van Hermanus Branderhorst, arbeider te Hengelo
De locatie is RD X 218064 Y 450898 N 52.042810 O 6. 306434 in Hengelo, gemeente Bronckhorst.

Het bouwjaar van de molen is 1801. De molen is verbouwd in 1882. De wieken zijn verdwenen en de kap verwijderd in 1950.
Het was een stenen beltmolen die de functie had van korenmolen en door wind werd aangedreven.
De molen had als vlucht/rad, zelfzwichting op de buitenroede. Het was een ronde bovenkruier. Het kruiwerk was een buitenkruier. De vlucht van de wieken was 21m. Eén wiek was met zeilen.

De molen 'de Hoop' aan de Hengelosestraat 17 in de Keijenborg met het molenaarshuis. 
Links de olieslagerij. Foto fam. Sloot.

De Hoop / De molen van Sloot in de Keijenborg.

De als stellingmolen uitgevoerde ronde stenen molen uit 1850, is gebouwd in opdracht van de families Kerkhof-Branderhorst en Kleve-Branderhorst  en was ingericht als korenmolen. Het staande werk van de molenromp bestaat uit de ronde conisch gemetselde bakstenen romp van een stellingkorenmolen. Het maalwerk werd door molenmaker Steintjes uit Hengelo gemaakt. In vroegere geschriften werd deze molen aangeduid als de Gooise wind en stoom korenmolen die bewoond werd door Eulink Hent.

Beschrijving van de molens in de gemeente Hengelo Gld.

De Olde kaste

De wiekenstanden drukken gevoelens uit of brengen berichten over

Uit Molens van Nederland. Uitg. Kosmos, Amsterdam.