Huzaren van de nacht. 

Short Stirling 

van C. Cornelissen

Dit verhaal is eerder verschenen op de website www.oudzelhem.nl onder WO II Bronckhorst -Hengelo- Varsselseweg.

Onder de bemanningen van de Duitse nachtjagers nam de behoefte aan instructie toe. De onervaren bemanningsleden moesten in de verschillende aanvalstactieken onderricht worden en de bedreiging die van de Britse vliegtuigen uitging, moest aanschouwelijk worden gemaakt. Daar voor gebruikte men houten en metalen vliegtuigmodelletjes. Op 8 september 1944 kreeg het garnizoen van vliegveld Twente echter een telefoontje waarin melding werd gemaakt van een viermotorige bommenwerper, die bij Hengelo in Gelderland een noodlanding had moeten maken. Wilde men het wrak misschien nader inspecteren? Ook de geschwaderstab van NJG 1 was inmiddels op de hoogte en von Graeve kreeg opdracht om de machine van voor naar achter op beeld vast te leggen.

Nieuwsgierig gingen de luchtmachtmensen vanuit Twente op weg en inderdaad, daar lag in vrijwel ongeschonden staat een vliegtuig in een weiland. Het bleek te gaan om een Short Stirling, de Mk I . N-6045. LS-U van F/lt R.P. Wallace-Terry. Het vliegtuig was door FLAK beschoten en had een noodlanding moeten maken.

De neergestorte Short Stirling N 6045 U

Het Britse vliegtuig maakte deel uit van 15 Squadron en was op 7 september van Wyton opgestegen voor een aanval op Berlijn. Op de terugweg werd een vleugel getroffen en de linkermotor uitgeschakeld. Tot overmaat van ramp raakte ook nog een van de andere motoren oververhit en viel uit. Na verloop van tijd kreeg men met brandstofproblemen te kampen. Waarschijnlijk had een van de brandstoftanks een treffer geïncasseerd. Men gooide alle overtollige ballast overboord, wapens en munitie incluis, maar het mocht niet baten. Net voor de landing sprongen er nog twee mannen uit het vliegtuig en kwamen behouden aan de grond, de overige zes zaten nog aan boord toen de riskante noodlanding werd ingezet. De machine kwam aan de Varsselseweg terecht, in de buurt van boerderij De Rustenburg van de familie Enzerink. Op wat builen en schrammen na brachten de inzittenden het er wonderbaarlijk goed vanaf. Ze maakten zich meteen uit voeten, maar de Duitsers wisten uiteindelijk de gehele crew gevangen te nemen. Twee van hen, Navigator Sgt. R.B. Pape en boordwerktuigkundige Sgt. W.C. Moir werden pas weken later in Leiden gearresteerd.

Personeel van III./NJG1 bij het toestel.

Voor het personeel van III./NJG1 was dit bezoek een buitenkansje. Eindelijk kon men de tegenstander eens rustig van dichtbij bekijken en in stilte nam men de enorme spanwijdte van het vliegtuig in zich op. De mannen beklommen de vleugels, kropen in en door het toestel en vooral de gevaarlijke geschutskoepels trokken veel aandacht. Dr. Dieter Schmidt-Barbo, destijds nog als jonge luitenant werkzaam binnen 7-III-NJG/1. Bij een Short Stirling die bij ons in de omgeving een noodlanding moest maken, kregen wij al vroeg de gelegenheid om alles uitvoerig te bekijken. Mij werd toen snel duidelijk, dat geen enkel mens in staat zou zijn om verscheidene uren lang, onafgebroken en geconcentreerd naar achteren te kijken. Er kon immers iedere seconde wel een nachtjager toeslaan. Een ondoenlijke zaak dus. Ik was, in tegenstelling tot mijn leermeesters, al snel van mening dat het risico van achteren aan te vallen, minder groot zou zijn dan verwacht. De voordelen van mijn manier, de aanval van achteren, wogen mijns inziens ruimschoots op tegen de eventuele risico’s. Daarbij, onze toestellen waren aan de voorkant zwaar bepantserd. Daarom nam ik het risico om recht op de staartkoepel af te vliegen op de koop toe. Ik heb zelden meegemaakt dat ik voortijdig door de staartschutter onder vuur ben genomen. Voor de nachtjagerbemanningen was de lange rit dus meer dan de moeite waard geweest en men reed een ervaring rijker terug naar Enschede. De Stirling werd ontmanteld en uiteindelijk per binnenvaartschip vanuit Zutphen afgevoerd naar Zerlegebetrieb Utrecht, een sloperij van vliegtuigwrakken, waar de metalen kolos verder werd verschroot.  

1958 de navigator Sgt. Richart B. Pape met Enzerink
terug op de plaats van de landing.