OUDSTE GESCHIEDENIS (tot 1900)
Eerder gepubliceerd op de website: www.oldhengel.nl
VERPONDINGSKOHIER 1650
In een Verpondingskohier uit 1650 komen veel namen van boerderijen en eigenaren ons bekend voor. Ze bestaan ook in de 21e eeuw nog, of anders afgeleiden ervan. De verponding was een vorm van grondbelasting welke werd geheven onder alle roerende goederen; de baten vloeiden toe aan de Staten van Gelderland. De aanslagen werden in een zwierig schrift in het Verpondingskohier genoteerd. Vele goederen waren een Zutphens leen en werden ook al vermeld in de oude leenaktenboeken van het graafschap Zutphen. Vermeld worden de namen van de havesathen, boerderijen en losse gronden, met daarachter de naam van de eigenaar.
DUNSBORG
WAARL: Coenraad van Munster. Het Waerle was een aanzienlijke havesathe. Na Van Munster kreeg in 1723 de familie Nies het Waerle in bezit. In 1828 kwam het in handen van van ds. H.W. de Wilde, predikant in Spankeren en Doetinchem. In 1895 ging het door verkoop over aan de vroegere knecht van De Wilde, Derk Groot Roessink. Het huis werd in 1896 geheel afgebroken. Zie ook ‘Het Waerle’
METTENMATE: kerkbezit. (onderdeel van Waerle?)
LENDERINK: Geertjen Warninck
SPEULMANS HOFF: Hendrik Lenderink
CLEYN LENDERINK: erfgenamen van Lambert Lenderink
BEYERINK: (gebied rond oude molen Olde Kaste) Engelbert Ilsinck
VOEGELINK: Berent Lenderink en Hendrik Geltink
WISSINK: Albert van Haegen
HEERINK: Jonker Rauber. Zutphens leen: 1326 Henrick van Suderoes, 1378 Evert van Zelle, 1412 Steven van Kervenheim, 1422 Albert Meijerink. Van 1563 tot 1653 fam. Van Kervenheim; 1653 Felix Rauber en Maria Vrijdach; vanaf 1683 fam. Van der Heijden.
DUNSBORG: Baarken en Winkelman
SLETTERINK: Wilh. Baarken.
’t GOOY
BESSELINK: Gaart Verweij en Lijse Besselink
WEENINK: jonker Roode tot Diepenbroek
REMMELINK BLEK: Hendrik Creijenvanger
BERKERIJE: burgemeester Nijkerken
WOLSINK: Bern. Tot Zutphen
MENTINK: Willem Eggink
GROOT JEBBINK: Derck ten Behm
KLEIN JEBBINK: die jufferen Van Kervenheim en Frans Versteghe
HOEBINKHOF: den bouman op Mockink
BONGERTSHOF: Jan Bongerts tot Deutekom
SWAVINK: Engelbert Bloemendael. Zutphens leen: 1378 Lubbert Swaving, 1485 Dirck Heymsinck, 1517 Johan Heinck, 1581 Wolter Schaep, 1647 Engel Bloemendael.
GOIJKERIJE: Wijgman Warners
CRUSERIJE: half bezit St. Anthonis Vicarie Zutphen, half bezit Nye Gasthuis Zutphen.
Hiernaar genoemd ‘Kroezerijweg’.
HIEKINK: jonker Roode tot Diepenbroek
NIESINK: weduwe Van Rhemen (1710 verkocht aan Burgerweeshuis, Zutphen en verpacht aan fam. Niesink)
POEL: Hendrik op den Poel
WONNINK: Jan en Arent Wonnink nevens Jan Oijink
GROTE GELTINK: de kerk van Zutphen. Zutphens leen: 1378 Daem Vogels dochter, 1452 Anthonis Yseren, 1538 Alphart van Tille, kerkmeester
KLEIJNE GELTINK: weduwe Van Rhemen. Zutphens leen: 1380 Deyn Raebde, Zutphen (onderdeel goed Nyenhusingh), 1447 Bernt Stuvenbergh, 1604 Derck van Rhemen, 1710 Burgerweeshuis.
Tegenwoordige ‘Tiller’ hier uit voortgekomen.
den KEIJENBORG met die BROUWERIJE, HUIJS en HOF: Elsken Keijenbarg
REESINK: Garrit Rensinck’s kinderen
SARBELINK: jonker Schaap
MAMENHORST: vrouw van Munster en Noij tot Doesborch
KLEIJNE SESSINK: Willem Egginck en Arent ter Till
BRANDERHORST: kerk Zutphen
GROTE SESSINK: jonker Sondach van Munster
GROTE HOLTE: Henrick Cremer, Seyno Vrijmoet en Jan ter Till
KLEIJNE HOLTE: Jan Coerbeek, Reiner Creijenvanger en Seyno Vrijmoet. 1381 Zutphens leen, 1411 Steven Meijerinck, 1484 Johan van Hertenbroeck, 1510 thinsgoed.
SEVALKINKSLAG an den Reygersvoort: Elsken Keijenbarg
SNIKKENSLAG: half Elsken Keijenbarg, half vrouw Ten Tiller
SNIKKENHOF: half Elsken Keijenbarg, half “den armen”
BRUNENBERG: Hendrik Weenink
’t GOET ENSERINCK: Jan en Goossen Enserinck. Zutphens leen: 1378 Lubbert Enserinck, 1473 Johan Enserinck; tot 1804 in bezit van fam. Enserinck.
HUIJSINK: Derk Schenk tot Boxmeer.
LANSINK: Berent Thijlman. Zutphens leen: 1380 Elsbeen van den Holte, 1592 Bernhard Tilmans, 1697 Sibilla Tilmans, 1732 Derk Martini, 1764 Samuel Snethlage.
BISSCHOP: weduwe Staverden
KLEIJNE NIJSINK: Willem Baarken
KAETE: Reint Eggink
WARNINK: HendrikWarnink
HONNEKINK: Wolter Mentink
OLINK: predikant Crusij
TANKINK: burgemeester Goossen Huetinks erfgenamen.
BEKVELD
Die adellijke havesathe MEIJERINK: die jofferen van Kervenheim.
Het Meijerink was de voorloper van ’t Kervel. Als goed vormde het oorspronkelijk een onderdeel van het goed Bruil. In de beleendakten werd het al in 1422 genoemd. Ook in 1598, wanneer Vijth Christoffel van Munster ’t Bruil als een Zutphens leen ontvangt, wordt in de betreffende akte vermeld, dat “hierin gehoren het goet Meijerinck ende Cleyn Ryffelerskamp”.
1651 Wyse van Kervenheim, 1670 Anna Sybilla Vrijdach (nadat deze verschillende malen geld op het huis en op de Olde Kaste had opgenomen werd dit onderpand verwonnen door Johan Everart Canisius van der Heiden), 1712 G.W.J. van der Heiden, 1752 J.E.G. van der Heiden. Vanaf ca. 1750 ’t Kervel?
Fam. Van der Heiden (hadden heel veel bezittingen in omgeving) tot 1868, daarna fam. Von Twickel.
Totale opp. Toen ca. 900 ha. Tot ’t Kervel behoorden boerderijen Lenselink, Leemkuil. Horstink, Bruil, ’t Klooster, Heerink, Elferink, Jolink, Groot Roessink en enkelen in Zelhem, alsmede het Wolfersveen.
FOCKINK: Zutphens leen: 1326 Gerhard van Menghorst, 1500 Aleyt van Baer, 1568 Engelbert van Bremt, 1640 Coenraad van Munster.
KLEIJNE BANNINK: Derk Wockink
GROOT ELLERDINK: erven Middeldorp. In 1667 Zutphens leen: 1675 Engelbert van Woldenborch, 1716 fam. Van Doetinchem
BERENSCHOT: Lennep tot Emmerik
KLEIJN ELLERDINK: Gerrit Ellerdink en Peter Ventenhorst
WILDERCAMP: erven Horstink
KLEIJNE MENTINK: Goossen Buninck. Zutphens leen: 1403 Lambert Mentinck, 1681 Tyman Stuyrman tot Stoltenberch; in 1727 bij goed Brunrinck gevoegd.
GROTE MENTINCK: Margareta Lettinck. Zutphens leen: 1378 Albrecht Myntinge, 1607 Sweentgen Lettinck, 1696 Johan Rentgen, 1804 G.J. Liesen
KEUR: weduwe Loman
KOPPELE: in 1534 bezit St. Catharina-vicarie te Hengelo
RUNNEBOOMS HOF: weduwe Van Ingen tot Campen
BRUINDERINKS CAMP: Willem Eggink’s kinderen
DUICKELBORG: Derk Roessink
BRUNERDINK: Hardenberch’s kinderen. Zutphens leen: 1378 Rycquijn Brunryngh, 1417 Johan Stenderdinck, 1644 Cristina van Hardenberch, echtgenote van jonker Sondach van Munster, 1727 Johan van Essen.
TACKINCAMP: weduwe Everwijns binnen Arnhem
AVERENCK: Roelof Hendrick van Munster. Zutphens leen: 1378 Berent ’t Averenge, 1484 Steven van Kervenheim, 1727 Johan van Essen.
Dit was een kasteel omgeven door een gracht met brug, dichtbij boerderij Bruinderink. In 1870 afgebroken, laatste eigenaar jonkheer Steengracht van Duivenvoorde.
GIELINKSLAG: jonker Engelbert van Munster
LENSELINK: jonker Vijth Christoffel van Munster
WEPPELE: jonker Sondach van Munster
Havesathe LEEMKUYL: jonker Vijth Christoffel van Munster. 1793 fam. Van der Heiden.
BRUYL: jonker Vijth Christoffel van Munster. Zutphens leen: 1380 Griet van Breule, 1422 Albert Meyerinck ten Breule, 1422 Steven van Kervenheim, 1528 Jutte van Kervenheim, echtgenote van Christoffel van Munster, 1598 jonker Vijth Christoffel van Munster, 1666 Hendrick van Pallant, 1752 Sophia van Gent.
RIEFELER: half St. Anthonis Grote Gilde en half St. Annen Gilde.
NOORTWIJK
MEENINK: Zutphens leen: Berner Menongh, 1378 Albert Meyerinck, 1459 Willem Zewynck, 1608 Styne Luessinx, 1631 Tonisken Wolsinc, 1645 Johan Baerken, 1687 Hendrick van Essen, 1771 Esaäck van Eis, gehuwd met Anna Cornelia van Sonsvbeek, 1782 Abraham Francken.
STEENKUILE: A. van Sweten
LIEFERINK: dr. Ten Holte en Verheijden
LOMMENSLAG: kerkmeester Kaldenbag
PELGRIMSHOF: Jan Everenk
WALGEMOETSHOF: Hendrim Walgemoet
JOLINKHOF: Anna Jolink
RERINK: weduwe Van Ingen en burgemeester Hoekelom
CRAESENORG: Cremer Lubbert
GOSSELIJK de WEVERSHOF: Hunteler
CLEIJNE HESSELINK (HEIJSTERBOOM): Peter Driessen
OLDENHOFF: Middeldorp
HAIKINKCAMP: Ten Ham
BANNINK: Hunteler. Zutphens leen: 1528 Herman Berner, 1544 Bernt Mockink, 1636 Gerrit Hunteler, 1683 Anthony Grote Broederschap, Zutphen.
KINDERCAMP: Berent Mockink
MENNINK: weduwe Van Ingen
HESSELINK: burgemeester Nijkerken tot Zwoll
ROUWEMATE: Arent Sarink
HIDDINK: Hermen Haselbroek
REGELINK: jonker Van Leeuw. Huidige landhuis Regelink gebouwd in 1832 door baron J.A. van Heeckeren.
CREIJLSHOF: Jan Hiekink
MEMELINK: Middeldorp’s erfgenamen
WASSINK: Willem ten Holte, Albert Schaap en ten Ham
WIJMELINK: weduwe Wijmelink
ELLENCAMP met VAELVELDINKS HAAR: Luchteren
LANGELE: Willem ten Holte
ABBINK: Jan Jemmink
RIJSMATE: Goossen Enserink
MUESELSSTEDE: Bartelt te Langele
KEMPEL: Goossens Enserink
VAELVELDINK met hofstede: Garrit Haselbroek
STEMMERS GOET: Jacob ter Clocken
STENDERINK: jonker van Wijnbergen. 1647 Zutphens leen, 1682 Adriaen Sloot, burgemeester van Lochem, 1808 Peter Pelskamp
Die HUERNE: Peter Jurriens Cuijper en Ten Ham
GENNEP: Wolter Mentink
MENNINK HUERNE: Berent Menninck’s erfgenamen.
VARSSEL
’t GOET STAPELBROEK: Jan Messemaker
GROTE CELLE: Evert van der Heijden
KLEINE CELLE: jonker Hardenberch.
’t Goet te Zelle werd voor het eerst genoemd in 1326: eigenaar Pelgrim van Zelle.
In 1403 werd het een Zutphens leen ontvangen door Grietken van Selle, gehuwd met Steven van Kervenheim. In 1473 splitsing Grote en Cleijen Zelle. Grote Zelle in handen van Derich Mennynck. In 1617 in handen van fam. Van der Heijden, 1636 fam. Hardenberch, 1669 dr. Engelbert Tilman Grothe.
Cleijne Zelle: tot 1551 fam. Van Kervenheim, daarna door huwelijk fam. Van Munster. In 1671 Dr. Tilman Grothe ook met Cleijne Zelle beleend. Na de dood van Laurens Carel Grothe kwam Zelle aan de fam. Van Dorth tot Medler.
Verbouwing in 1792, 2e verdieping in 1830.
GROTE GOTINK: jonker Vehr
CLEIJNE GOTINK: jonker Vehr
GROOT SMEINK: Thomas Smeink, Deventer
CLEIJN SMEINK: Berent Gotink
WISSEL: Berent Gotink
LOOMANS GOET: Gerrit Looman
GROOT WASSINK: Eggink
CLEIJN WASSINK: jonker Vehr
MENNINK: Joost Bruggink. Zutphens leen: 1534 Gerrit Menninck, 1614 Evert van Beinhum, 1623 Hendrick van Paderborn, 1653 Dersken Ahuys, 1723 Hendrik Walgemoet.
JOIKINK: Copes Major binnen Wesel
STEGE: Berent Wekink
BUINK: weduwe Buink
WARNINK: Geertjen Warnink
EGGINK: Harmen Eggink
SARINK met het EKGOOR: Derk Antink
BLUEMINK CAMP: Derk Gotink
HONDESHEGE: Harmen Eggink
ANTINK: Derk Antink
HAIJKINK: Zutphens leen: 1534 Henrick Hekinck, 1583 Willem Baerken, 1660 dr. Raphaël Hoedemaecker, 1664 Hendrick Tinnegieter, 1747 Jan Mellink.
GROOTE ROESINK: A. van Sweten
CLEIJNE ROESINK: Goossen Huetink
HIEKINK: Willem Baerken sr.
MULLERS STUK met SARINK LANT: Jan Sarink
BIJLINK: Sarink en Eggink
CEPPE: Jan Sarink
HET DORP
Ongeveer 20 woningen vermeld, een bwijs dat het dorp nog niet veel voorstelde in de 17e eeuw. Een aantal hiervan:
DEN HOFF MET DIE BROUWERIJE: Teunis Menninck (grootste grondbezit in 1650)
DEIJENBORGS LANT op den VELDEKES ENK
DE WIND- EN ROSMEULEN TOE Hengelo
DEN IJEKINK
SPALLEN LANT op de IJEKINK en de SPALLENHOFF
ELFERINK en CLEIJN REGELINK: bezit van vicarie van Drie Koningen, Hengelo.
© w.j.m. hermans 2007